Bé 5 tháng nổi ban đỏ, sốt cao, mắt đỏ khiến cha mẹ lo lắng không biết có phải sởi hay không. Khi con chưa đến tuổi tiêm phòng, mọi triệu chứng đều trở nên đáng sợ. Bài viết này, Sakura Schools sẽ giúp cha mẹ nhận biết sớm, chăm sóc đúng cách và biết khi nào cần đưa bé đi khám để tránh biến chứng nguy hiểm.
Vì sao bé 5 tháng vẫn có thể mắc sởi dù chưa tiêm phòng?
Dù chưa đến lịch tiêm vaccine, bé 5 tháng vẫn có thể mắc sởi nếu tiếp xúc với người mang virus. Nhiều cha mẹ nhầm tưởng bé còn nhỏ sẽ được bảo vệ tự nhiên, nhưng thực tế hệ miễn dịch của trẻ lúc này vẫn còn rất yếu.
Trẻ dưới 9 tháng chưa có miễn dịch chủ động, còn kháng thể từ mẹ truyền sang sẽ giảm dần từ sau tháng thứ 3. Đến 5 tháng, lượng kháng thể này thường không đủ để chống lại virus sởi.
Theo WHO, sởi là bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm ở trẻ nhỏ chưa tiêm phòng, dễ gây biến chứng như viêm phổi, tiêu chảy, viêm não nếu không xử lý sớm và đúng cách.
Dấu hiệu nhận biết sởi ở trẻ 5 tháng tuổi
Ở giai đoạn chưa biết nói, việc phát hiện dấu hiệu bệnh qua biểu hiện bên ngoài rất quan trọng. Trẻ 5 tháng bị sởi thường có biểu hiện giống cảm cúm ban đầu nên dễ bị bỏ qua.
Các triệu chứng thường gặp theo thứ tự
Trẻ thường bắt đầu với triệu chứng sốt cao >38.5°C, ho khan, chảy nước mũi và mắt đỏ. Đây là dấu hiệu sớm trong 2–3 ngày đầu.
Sau đó, bé sẽ nổi ban đỏ sau tai, lan ra mặt, rồi xuống ngực, lưng và tay chân. Ban mọc theo trình tự từ trên xuống, đậm màu dần và có thể gây ngứa nhẹ.
Trẻ thường lười bú, mệt mỏi, quấy khóc hoặc ngủ nhiều hơn bình thường. Những dấu hiệu này thường kéo dài trong khoảng 5–7 ngày, sau đó mới thuyên giảm.
Phân biệt với các bệnh khác
Sởi dễ bị nhầm với rubella vì đều nổi ban, nhưng rubella thường ban hồng nhạt, không kèm ho, không đỏ mắt.
Dị ứng thời tiết có thể gây phát ban, nhưng không sốt, không ho, và bé vẫn bú – chơi bình thường.
Sốt siêu vi có thể sốt cao nhưng không có trình tự ban điển hình như sởi. Ban trong sốt siêu vi cũng thường mờ, không lan theo thứ tự rõ ràng.
Sởi có nguy hiểm với bé 5 tháng không?
Trẻ 5 tháng tuổi mắc sởi thuộc nhóm nguy cơ cao do hệ miễn dịch còn yếu và chưa được tiêm vaccine. Nếu không phát hiện và chăm sóc đúng cách, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Các biến chứng thường gặp ở trẻ 5 tháng bị sởi:
- Viêm phổi: Là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do sởi ở trẻ nhỏ. Dấu hiệu: thở nhanh, rút lõm ngực, tím tái.
- Tiêu chảy cấp: Gây mất nước, mất điện giải nhanh, làm trẻ mệt lả, môi khô, mắt trũng.
- Viêm tai giữa: Trẻ đau tai, sốt kéo dài, bú kém, dễ tái phát nếu không điều trị sớm.
- Viêm não: Hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm. Có thể để lại di chứng như co giật, chậm phát triển trí tuệ, thậm chí tử vong.
Theo UNICEF, tỷ lệ tử vong do sởi ở trẻ chưa tiêm phòng cao gấp nhiều lần, nhất là với trẻ dưới 9 tháng tuổi. Đây là lý do cha mẹ cần phát hiện bệnh sớm, theo dõi sát và đưa bé đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường.
Khi nào cần đưa bé 5 tháng bị sởi đi khám ngay?
Không phải bé bị sởi nào cũng cần nhập viện. Nhưng nếu cha mẹ không phân biệt được sớm biểu hiện nhẹ và dấu hiệu nguy hiểm, có thể để lỡ thời điểm điều trị kịp thời.
Các dấu hiệu cần đưa bé đi khám ngay:
Nếu bé có một trong các dấu hiệu sau, hãy đưa bé đến cơ sở y tế gần nhất ngay, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc bài thuốc dân gian tại nhà.
- Sốt cao trên 38.5°C kéo dài hơn 2 ngày, không giảm dù đã hạ sốt đúng cách
- Bé bỏ bú hoàn toàn, ngủ li bì, khó đánh thức hoặc phản ứng chậm
- Thở nhanh, rút lõm ngực khi thở, hoặc thở rít – khò khè liên tục
- Co giật, tiêu chảy không dứt, mắt trũng, môi khô → dấu hiệu mất nước nặng
Trường hợp có thể chăm sóc bé tại nhà:
Nếu bé có dấu hiệu sau cha mẹ có thể chăm sóc bé tại nhà:
- Bé vẫn bú tốt, tỉnh táo, không nôn trớ bất thường
- Sốt nhẹ dưới 38.5°C và có xu hướng giảm sau 1–2 ngày
- Ban mọc đúng trình tự, không kèm co giật, khó thở hoặc bỏ bú
Cách theo dõi bé tại nhà hiệu quả:
- Đo nhiệt độ đều đặn 3–4 lần mỗi ngày
- Ghi lại số lần bú, số lần đi tiểu để theo dõi tình trạng nước và sức khỏe chung
- Quan sát nhịp thở, màu da, ánh mắt, phản ứng với người thân mỗi ngày
Cách chăm sóc bé 5 tháng bị sởi tại nhà đúng khoa học
Trẻ 5 tháng mắc sởi nếu không có biến chứng nặng, cha mẹ có thể chăm sóc bé tại nhà với điều kiện theo dõi sát và áp dụng đúng hướng dẫn khoa học.
Hướng dẫn chăm sóc tại nhà:
- Hạ sốt đúng cách: Dùng paracetamol liều 10–15mg/kg/lần, không quá 4 lần/ngày. Tuyệt đối không tự ý dùng aspirin hoặc kháng sinh.
- Vệ sinh mũi – mắt hàng ngày: Nhỏ nước muối sinh lý 2–3 lần/ngày để làm sạch dịch mũi và ghèn mắt, giúp bé dễ chịu hơn.
- Không cần kiêng tắm, kiêng gió: Bé vẫn có thể tắm bằng nước ấm trong phòng kín, lau khô người nhanh, thay quần áo sạch.
- Bổ sung vitamin A (theo chỉ định): Vitamin A giúp giảm nguy cơ biến chứng và thúc đẩy phục hồi niêm mạc bị tổn thương do virus.
Luôn giữ môi trường thoáng mát, sạch sẽ, tránh khói bụi, nước hoa, vật dụng có mùi mạnh gây kích ứng.
Chế độ dinh dưỡng cho bé 5 tháng bị sởi
Dinh dưỡng đầy đủ giúp bé tăng cường đề kháng và phục hồi nhanh hơn sau khi mắc bệnh. Với trẻ 5 tháng, sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính.
Hướng dẫn cho ăn khi bé bị sởi:
- Tiếp tục bú mẹ hoàn toàn nếu bé vẫn bú tốt. Trong sữa mẹ có nhiều kháng thể giúp chống lại virus.
- Nếu bé bú kém: Mẹ có thể vắt sữa ra bình, chia nhỏ lượng bú, cho bú nhiều lần trong ngày. Có thể bổ sung sữa công thức nếu cần.
- Mẹ cần ăn uống đầy đủ chất: Uống nhiều nước, ăn rau xanh, trái cây, thực phẩm giàu vitamin A (cà rốt, đu đủ, trứng…). Điều này giúp tăng kháng thể trong sữa mẹ, hỗ trợ miễn dịch cho bé.
Phòng ngừa lây nhiễm sởi trong gia đình
Virus sởi có thể lây lan rất nhanh qua đường hô hấp, đặc biệt trong không gian kín như nhà ở. Vì vậy, khi bé mắc sởi, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp cách ly và vệ sinh đúng cách để bảo vệ cả gia đình.
Hướng dẫn phòng tránh lây nhiễm:
- Cách ly bé khỏi trẻ nhỏ khác hoặc người lớn chưa tiêm vắc xin phòng sởi. Không cho trẻ khác vào phòng bé hoặc dùng chung đồ chơi, khăn tắm.
- Khử khuẩn định kỳ các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, sàn nhà, đồ chơi, giường nôi, khăn mặt, bình sữa. Có thể dùng nước muối loãng hoặc dung dịch sát khuẩn an toàn cho trẻ.
- Người chăm sóc nên đeo khẩu trang y tế, rửa tay sạch bằng xà phòng trước và sau mỗi lần tiếp xúc với bé. Tránh hôn, ôm sát mặt, dùng chung muỗng – khăn lau.
Sau khi khỏi sởi, bé có cần tiêm phòng nữa không?
Nhiều cha mẹ thắc mắc liệu bé đã từng mắc sởi có cần tiêm vắc xin sởi nữa hay không. Câu trả lời phụ thuộc vào chẩn đoán chính xác và chỉ định của bác sĩ.
- Trường hợp 1: Bé đã được bác sĩ xác định mắc sởi thực sự (xét nghiệm hoặc dấu hiệu điển hình rõ ràng).
→ Khi đó, bé đã có miễn dịch tự nhiên, nhưng vẫn cần tiêm lại sau 6–12 tháng, theo chỉ định của bác sĩ. Tiêm nhắc lại giúp củng cố miễn dịch lâu dài. - Trường hợp 2: Bé chỉ được chẩn đoán lâm sàng, không xác định rõ là sởi thật sự.
→ Khi bé đủ 9 tháng tuổi và sức khỏe ổn định, vẫn nên tiêm theo lịch tiêm chủng quốc gia để đảm bảo an toàn.
Lưu ý quan trọng:
- Không tiêm vắc xin khi bé đang sốt, đang bệnh cấp tính hoặc chưa phục hồi hoàn toàn.
- Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đưa bé đi tiêm phòng sau bệnh.
Câu hỏi thường gặp về bé 5 tháng bị sởi?
Khi trẻ bị sởi, cha mẹ có rất nhiều thắc mắc trong quá trình chăm sóc. Dưới đây là những câu hỏi phổ biến nhất về bé 5 tháng bị sởi, được giải đáp ngắn gọn và đúng trọng tâm.
Bé bị sởi có được tắm không?
Có. Bé vẫn có thể tắm bằng nước ấm trong phòng kín, giúp sạch da và ngừa nhiễm khuẩn. Nên tắm nhanh và lau khô người ngay sau đó.
Sởi có tái lại không?
Hiếm. Đa số trẻ chỉ mắc sởi một lần trong đời. Tuy nhiên, cần xác nhận rõ đây có phải là sởi thật sự hay không (qua chẩn đoán y tế).
Trẻ bị sởi có cần cách ly bao lâu?
Tối thiểu 4 ngày kể từ khi nổi ban. Trong thời gian này, nên hạn chế tiếp xúc với người chưa tiêm phòng, đặc biệt là trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
Bao lâu bé khỏi hoàn toàn?
Trung bình 7–10 ngày nếu được chăm sóc đúng và không có biến chứng. Ban sởi sẽ mờ dần sau vài ngày, bé sẽ ăn – ngủ lại bình thường.
Sởi có để lại sẹo không?
Thường không. Nếu da được giữ sạch và bé không gãi làm trầy xước, ban sởi sẽ bay hết mà không để lại sẹo hay thâm da.
Kết luận
Sởi ở trẻ 5 tháng tuổi không phải là một bệnh thông thường mà là một tình trạng y tế khẩn cấp, có khả năng đe dọa tính mạng. Ở độ tuổi này, bé còn quá nhỏ để được tiêm vắc-xin sởi (MMR), do đó hệ miễn dịch của con gần như không có khả năng phòng vệ. Ngay khi nghi ngờ bé có dấu hiệu của bệnh sởi, cha mẹ phải đưa con đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức. Tuyệt đối không được tự ý điều trị tại nhà.
